Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2023 chủ đề " Tăng cường hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ tại nơi làm việc" (từ ngày 1 - 7 tháng 8 hàng năm) là một chiến dịch toàn cầu nhằm nâng cao nhận thức và khuyến khích hành động về các chủ đề liên quan đến nuôi con bằng sữa mẹ trong1000 ngày vàng đầu đời của trẻ.
1000 ngày là thời điểm từ lúc bà mẹ mang thai và kéo dài cho đến khi trẻ được 2 tuổi. Đây được coi là cơ hội và là nền tảng cho sức khỏe và sự phát triển tối ưu của trẻ. Trong 1000 ngày đầu đời trẻ cần được nuôi dưỡng đúng cách để không bỏ lỡ cơ hội phát triển tối đa về thể chất và trí tuệ, trẻ dễ tăng cân quá nhanh và khi trưởng thành dễ gặp phài các nguy cơ dẫn đến các bệnh mạn tính khác…….
Trong 1000 ngày đầu đời có 03 cửa sổ cơ hội để bà mẹ đầu tư vào dinh dưỡng cho bé là khi bà mẹ mang thai, khi trẻ 0-6 tháng tuổi (180 ngày) nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, và khi trẻ 6 -24 tháng tuổi (540 ngày) ăn bổ sung và tiếp tục bú mẹ.
- Khi mang thai, bà mẹ cần phải giữ gìn sức khỏe và có chế độ ăn uống thật tốt. Trong 3 tháng cuối thai kỳ bà mẹ mang thai cần tìm hiểu và được tư vần về việc nuôi con bằng sữa mẹ.
- Khi trẻ 0-6 tháng tuổi người mẹ cần được hỗ trợ để đảm bảo tiếp xúc da kề da với trẻ, cho trẻ bú ngay sau khi sinh và nuôi con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu (không nước, không sữa bột, không thức ăn bổ sung).
- Khi trẻ từ 6-24 tháng tuổi, người mẹ cần cho trẻ ăn bổ sung phù hợp với độ tuổi của trẻ.
- Để có được dinh dưỡng tối ưu trong 1000 ngày vàng đầu đời trong mỗi giai đoạn cửa sổ các bà mẹ cần thực hiện theo các khuyến nghị sau:
Cơ hội cửa sổ 1: Khi mang thai
- Ăn thêm ít nhất một bữa mỗi ngày;
- Uống bổ sung viên sắt và axit folic hàng ngày;
- Ăn thức ăn giàu chất sắt: thịt có màu đỏ, cá , trứng, ngũ cốc, rau xanh để tăng cường chất sắt, ngăn ngừa thiếu máu;
- Ăn nhiều hoa quả và đậu đỗ để tăng cường chất xơ;
- Uống nước thường xuyên.
Cơ hội cửa sổ 2: Từ khi sinh đến 6 tháng tuổi
Trong vòng 1 giờ sau: khi sinh hãy cho bé bú mẹ càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh. Việc bé được bú mẹ trong vòng một giờ sau sinh là rất quan trọng để bé nhận được những giọt sữa đầu tiên hay gọi là sữa non, đóng vai trò như một liều vắc xin đầu tiên cho trẻ, giàu vitamin A, kháng thể và các thành phần bảo vệ khác.
Việc cho trẻ bé, đặc biệt là khi bé được áp vào làn da của bạn, sẽ giúp trẻ ổn định thân nhiệt, hô hấp và đường huyết, giúp trẻ cảm thấy được che chở và yêu thương.
Không cho trẻ ăn uống bất cứ thứ gì khác ngoài sữa mẹ, không cho bé uống nước, sữa bột, … vì có thể sẽ gây nguy hiểm cho trẻ như tiêu chảy.
Khi mới sanh dạ dày trẻ rất nhỏ (chỉ chứa khoảng 5-7 ml) vì vậy trong 3 ngày đầu sau sanh bé chỉ cần một lượng nhỏ sữa non, sữa mẹ trong mỗi lần bú.
Trẻ từ 1 giờ sau sanh đến 6 tháng tuổi: bà mẹ cần cho trẻ bú mẹ hoàn toàn không cần bổ sung thêm sữa bột hay các đồ uống khác.
Sữa mẹ có đủ nước và chất dinh dưỡng mà trẻ cần trong 6 tháng đầu sau sanh. Sữa mẹ cũng chứa rất nhiều chất kháng thể giúp trẻ phòng bệnh. Việc bà mẹ cho trẻ uống nước hoặc các loại thức uống khác sẽ làm đầy dạ dày trẻ khiến trẻ không muốn bú mẹ làm giảm đáng kể lượng dưỡng chất hâp thụ từ sữa mẹ. Ngoài ra động tác bú mẹ cũng làm tăng lượng sữa của mẹ. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn không những làm tăng cường hệ miễn dịch, cung cấp dinh dưỡng cho trẻ mà cỏn giúp bà mẹ giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng.
Cơ hội cửa sổ 3: Từ 6-24 tháng tuổi
Từ khi bé tròn 6 tháng tuổi song song với việc nuôi con bằng sữa mẹ, bà mẹ cần cho trẻ ăn bổ sung. Lúc này sữa mẹ không cung cấp đủ dinh dưỡng mà trẻ cần nữa. Từ 6-8 tháng trẻ cần được cho ăn thức ăn đa dạng đặc dần 2 đến 3 bữa một ngày. Khi trẻ bắt đầu ăn bổ sung bà mẹ tiếp tục cho trẻ bú mẹ càng lâu càng tốt ít nhất là đến 24 tháng tuổi vì trong giai đoạn này sữa mẹ vẫn cung cấp 40-60% nguồn dinh dưỡng tốt cho bé từ 6-24 tháng tuổi.
Khi trẻ lớn dần trẻ sẽ cần dinh dưỡng từ nhiều loại thực phẩm đa dạng, đặc biệt là thức ăn có nguồn gốc động vật như trứng, thịt, gan, cá và các loại rau củ, hoa quả.
1000 ngày vàng đầu đời của trẻ thực sự rất đáng giá. Nuôi dưỡng bé thật tốt trong giai đoạn này chính là sự đầu tư đúng đắn để bé lớn lên khỏe mạnh, thông minh, phát triển tốt nhất.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ
