Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơhttps://cdccantho.vn/uploads/cdc-logo-final-2-120x120.png
Thứ sáu - 23/04/2021 05:19
Sốt rét là một bệnh có nguy cơ gây tử vong cao do ký sinh trùng Plasmodium ký sinh trong hồng cầu người gây nên. Bệnh lây truyền qua vết đốt của muỗi cái Anopheles nhiễm ký sinh trùng.
BS Huỳnh Văn Vũ, Trưởng khoa Ký sinh trùng – Côn trùng, CDC Cần Thơ kiểm tra lăng quăng tại phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt.
Sau khi đốt, muỗi cái Anopheles tiêm ký sinh trùng vào máu của cơ thể vật chủ. Các ký sinh trùng di chuyển đến gan và bắt đầu nằm im ủ bệnh trong 1 - 2 tuần, sau đó phóng thích ra tấn công vào các tế bào máu. Lúc này, các triệu chứng sốt rét bắt đầu xuất hiện rõ nét, như: Sốt cao, khi bị sốt rét, nhiệt độ cơ thể người bệnh trên 38,90C. Đây là triệu chứng xuất hiện đầu tiên ở người bệnh, thường là khoảng từ 10 - 15 ngày sau khi muỗi đốt. Cơn sốt sẽ đến rồi đi một cách ngẫu nhiên và liên tục lặp đi lặp lại. Sốt cùng với các triệu chứng ban đầu của bệnh rất nhẹ và hay bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác như cảm lạnh hay cảm cúm. Những đợt sốt lần sau có cơn rét run dữ dội, run rẩy dữ dội cộng với đổ mồ hôi liên tục. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, cơn run rẩy có thể nặng tới mức gần như co giật. Cơn ớn lạnh, rét run do sốt rét gây ra không thể khắc phục bằng cách đắp mền hay mặc quần áo ấm hơn. Người bệnh có biểu hiện đau đầu và đau cơ. Những triệu chứng thứ phát chỉ xảy ra sau khi các triệu chứng cơ bản xuất hiện, vì ký sinh trùng cần thêm thời gian để sinh sôi nảy nở trong gan và lây lan khắp cơ thể.
Cán bộ Khoa Ký sinh trùng – Côn trùng, CDC Cần Thơ thực hiện bắt muỗi, điều tra côn trùng tại hộ gia đình.
Thời gian đầu, cơn đau đầu của bệnh sốt rét khá nhẹ, giống như đau đầu do căng thẳng. Nhưng khi ký sinh trùng đã bắt đầu lây nhiễm và phá hủy các tế bào hồng cầu, cơn đau sẽ dữ dội hơn, giống như chứng đau nửa đầu kèm nôn mửa và tiêu chảy. Không giống như các loại tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm hay nhiễm tả, tiêu chảy do sốt rét không quá nghiêm trọng và cũng không đi cầu ra máu. Sau khi các triệu chứng cơ bản và thứ phát xuất hiện, nếu người bệnh vẫn không điều trị thì sẽ dẫn đến các triệu chứng nặng hơn. Một khi chúng đã xuất hiện thì nguy cơ biến chứng và tử vong tăng đáng kể: co giật nhiều lần, hôn mê và suy nhược thần kinh; thiếu máu nặng, chảy máu bất thường, khó thở và suy hô hấp; vàng da; suy thận, suy gan; huyết áp rất thấp; lá lách to.
Poster tuyên truyền bệnh Sốt rét.
Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sốt rét mang tính quyết định trong phòng ngừa dịch bệnh, phòng ngừa tử vong và phòng chống lây lan cho cộng đồng. Cùng với các biện pháp đề phòng muỗi đốt như dùng mùng tẩm hóa chất tồn lưu lâu, việc điều trị hiệu quả cũng góp phần giảm lây truyền bệnh sốt rét. Để phòng bệnh sốt rét, người dân cần thực hiện các biện pháp như: Thường xuyên ngủ mùng, ngay cả vào ban ngày và mùng cần được tẩm hóa chất diệt muỗi. Đây là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh sốt rét. Buổi tối, khi làm việc phải mặc quần áo dài tay để phòng muỗi đốt, có thể sử dụng nhang xua muỗi, thuốc thoa đuổi muỗi. Vệ sinh môi trường xung quanh, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp vật dụng trong nhà ngăn nắp, sạch sẽ, quần áo phải được xếp gọn gàng, không treo hay móc quần áo trên tường làm chỗ cho muỗi đậu, trú ẩn. Những người đi làm ở vùng rừng núi cần mang theo mùng để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống phòng và khi trở về từ vùng rừng núi phải đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm; nếu có bị sốt rét sẽ được điều trị kịp thời. Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như: rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra, có thể trồng hoặc đặt những loại cây như cây sả, cây húng thơm, hương thảo, cúc vạn thọ trong nhà, sân vườn… vừa thân thiện với môi trường, không gây độc hại cho sức khỏe lại giúp phòng chống và xua đuổi muỗi hiệu quả. Mục tiêu Chiến lược quốc gia phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 ở Việt Nam là đảm bảo tất cả người dân đều được tiếp cận với chẩn đoán sớm bệnh sốt rét, điều trị kịp thời và hiệu quả tại các cơ sở y tế. Những người có nguy cơ mắc bệnh sốt rét được trang bị kiến thức và các biện pháp bảo vệ phù hợp. Người nhiễm ký sinh trùng sốt rét được giám sát và điều trị khỏi bệnh, tránh lây lan cho cộng đồng. Để duy trì kết quả đạt được và thực hiện giai đoạn phòng ngừa sốt rét quay trở lại sau khi loại trừ, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương đã có công văn hướng dẫn các tỉnh, thành phố thực hiện phòng ngừa sốt rét quay trở lại. Chiến dịch toàn cầu chống sốt rét 2016 - 2030 hướng tới mục tiêu giảm đáng kể gánh nặng của thế giới về căn bệnh sốt rét, giảm ít nhất 90% tỷ lệ các trường hợp mắc sốt rét mới; giảm tỷ lệ tử vong xuống ít nhất 90%. Nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe Nhân dân, CDC Cần Thơ đã xây dựng kế hoạch: “Giám sát véc-tơ truyền bệnh, chủ động phòng ngừa và tiến tới loại trừ bệnh sốt rét”. Theo đó, duy trì các hoạt động giám sát thường xuyên để phát hiện sớm các trường hợp bệnh sốt rét nhập cảnh từ các quốc gia, các địa phương đang lưu hành bệnh sốt rét để điều trị kịp thời và ngắt đường lây truyền. Trường hợp xuất hiện ổ bệnh sốt rét sẽ được điều tra, phân loại và xử lý ổ bệnh như trong giai đoạn loại trừ sốt rét theo hướng dẫn giám sát và phòng chống bệnh sốt rét. Tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, phòng chống sốt rét ở những vùng nguy cơ và những đối tượng nguy cơ cao. Hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống sốt rét 25/4, ngành Y tế Cần Thơ đề nghị các ban ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội và các tầng lớp nhân dân tham gia có hiệu quả công tác phòng chống sốt rét. Đặc biệt là các cơ quan truyền thông, phóng viên các báo, đài tích cực phối hợp và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động cộng đồng xã hội cùng chung tay đẩy lùi bệnh sốt rét để tiến tới loại trừ sốt rét vào năm 2030, góp phần chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân.
Nguồn tin: BS Huỳnh Văn Vũ - Trưởng khoa Ký sinh trùng – Côn trùng
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ
