Chó, mèo là vật nuôi quen thuộc đối với rất nhiều gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không được tiêm phòng dịch và không được chăm sóc đúng cách, chúng sẽ dễ trở thành “thú dữ”, gây hại đến sức khỏe của con người, là mối nguy hiểm tiềm tàng ngay bên cạnh chúng ta nếu còn chủ quan và thiếu ý thức trong việc nuôi và tiếp cận với vật nuôi. Vì vậy, ngay bây giờ chúng ta hãy hành động ngay… vì chính sức khoẻ của chúng ta, vì người thân và vì cộng đồng quanh ta! Phòng chống bệnh dại: Quan trọng là ý thức của người dân!
Khi đã lên cơn dại, người bệnh chắc chắn sẽ tử vong 100%. Điều đáng nói, các ca tử vong vì bệnh dại chủ yếu là do chó, mèo của gia đình hoặc hàng xóm cắn. Chính tâm lý chủ quan “chó nhà” nên đã dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc. Đại đa số là trẻ em và người già bị chó cắn và có nhiều ca tử vong do chó dại cắn là trong độ tuổi thanh niên, trung niên. Đây là một thực tế đáng báo động đỏ trong toàn dân!
Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút dại gây ra, bệnh lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật (thường là chó, mèo).
Cho đến nay bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người bị bệnh dại gần như tử vong 100%. Bệnh dại nguy hiểm nhưng đã có vắc xin phòng và người dân hoàn toàn có thể phòng tránh được bệnh dại.
* Nguồn bệnh và thời gian ủ bệnh:
- Nguồn bệnh: Ở nước ta, chó nhà là nguồn bệnh dại chủ yếu chiếm đến hơn 90%, sau đó là mèo nhà.
- Đường lây truyền: Vi rút xâm nhập qua vết cắn, vết cào, vết liếm, da, niêm mạc bị tổn thương, vết thương hở.
- Thời gian ủ bệnh ở động vật có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, có thể lâu hơn.
- Sau khi bị chó, mèo mắc bệnh dại cắn, thời gian ủ bệnh ở người thường từ 01 - 03 tháng, có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài trên một năm hoặc hai năm thậm chí trên hai năm mới phát bệnh dại.
Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng vi rút xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn và khi phát bệnh dại, người bệnh 100% tử vong.
* Triệu chứng:
Bệnh dại thường chia làm 2 thể: Thể dại điên cuồng và thể bại liệt.
Biểu hiện của bệnh dại trên người:
Người bị mắc bệnh dại cũng có 2 thể bệnh lâm sàng là thể:
- Thể điên cuồng (hung dữ): thường biểu hiện triệu chứng gào thét, tăng cảm giác của các giác quan, sợ gió, sợ nước nên thường được gọi là bệnh sợ nước, bị hoang tưởng, đập phá, co thắt thanh quản...
- Thể bại liệt: bệnh nhân thường nằm im lìm, hay có liệt hướng lên, liệt hô hấp. Tất cả các bệnh nhân lên cơn dại đều bị tử vong sau 7-10 ngày.
* Để chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
- Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y.
- Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm và có người dẫn.
- Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.
- Khi bị chó, mèo cắn, cào, liếm cần:
+ Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch – đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại khi bị chó, mèo cắn.
+ Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%.
+ Hạn chế làm dập vết thương và không được ong kín vết thương.
+ Đến ngay trung tâm y tế gấn nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh dại.
+ Tuyệt đối không được điều trị bằng thuốc nam và các phương thuốc dân giang, gia truyền.
+ Đối với chó nuôi có đăng ký đã được tiêm phòng dại hàng năm, cần theo dõi con vật trong vòng 14 ngày.
+ Đối với chó, mèo không tiêm phòng dại, khi nghi mắc bệnh dại mà đã cắn, cào người thì phải nhốt theo dõi trong 90 ngày; trong trường hợp chưa cắn, cào người thì phải tiêu hủy.
* Cách hạn chế bị động vật cắn:
1. Không chạy nhanh gần chó;
2. Không trêu chọc chó, không lại gần chó khi cho đang ngủ, đang ăn hoặc khi chó mẹ đang cho con bú;
3. Không nhìn thẳng vào mắt chó;
4. Khi một con chó gầm gừ đến sát bạn, không được quay đầu chạy. Đứng yên tại chỗ tay duỗi hai bên. Cho chó ngửi bạn và rồi nó sẽ bỏ đi;
5. Nếu bị chó tấn công, giả vờ ngồi im, cuộn tròn như quả bóng và che mặt lại.
Ngoài bệnh dại, chó và mèo còn truyền nhiễm nhiều căn bệnh khác, trong đó có không ít bệnh nguy hiểm, khó chữa. Vì vậy, những gia đình có trẻ em nên hạn chế nuôi chó, mèo, vì trẻ em thường hay lê la, đưa vào miệng những vật dụng trên nền nhà. Tuyệt đối không cho trẻ ôm hôn chó mèo, nhất là phần đuôi của chó mèo, vì đuôi và lông dính rất nhiều chất thải. Đặc biệt là không cho trẻ nhỏ chọc phá, trêu ghẹo chó, mèo lạ, nhất là chó, mèo chạy rong ngoài đường.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ
