* Tỷ lệ lây nhiễm HIV ở nhóm MSM tăng nhanh
Tại thành phố Cần Thơ, tính đến ngày 31/10/2022, lũy tích số người nhiễm HIV phát hiện được được là 7.148 người, trong đó tử vong 2.592 người, số nhiễm HIV còn sống quản lý được 4.556 người. Số người nhiễm HIV chủ yếu tập trung ở các quận như Ninh Kiều, Thốt Nốt, Bình Thủy, Cái Răng và Ô Môn. Trong 10 tháng đầu năm 2022, số nhiễm HIV được phát hiện mới 345 người chủ yếu tập trung trong nhóm từ 16-49 tuổi, chiếm tỷ lệ 93,8%; trong đó có dấu hiệu tăng số nhiễm HIV nhóm tuổi từ 16-25 tuổi, đối tượng học sinh, sinh viên chiếm tỷ lệ 17,2% và lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục chiếm 97,6%.
Trước năm 2015, dịch HIV chủ yếu tập trung ở nhóm nghiện chích ma túy và phụ nữ bán dâm thì sau năm 2015, hình thái dịch HIV đã có sự thay đổi. Nhóm nổi lên hiện nay là nhóm MSM (Men who have sex with men - Nam quan hệ tình dục đồng giới). Năm 2013, tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm này chỉ 1,3%, thì đến nay năm 2022 đã lên 16,3%, thậm chí năm 2020 tỷ lệ này là 23%, tức là trong 100 người MSM có 23 người nhiễm HIV. Bên cạnh đó, trong năm 2022, nhiễm HIV ở nhóm MSM chiếm tới 58,4% trong tổng số người nhiễm HIV phát hiện, tức là trong 100 người mới phát hiện nhiễm HIV thì có hơn 58 người là nhóm MSM.
Những người MSM trong cộng đồng rất khó nhận diện và tiếp cận, theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS ước tính khoảng 1% dân số nam là MSM, tức là hiện tại Cần Thơ có hơn 6.000 người MSM. Với xu hướng hiện nay, khi những người MSM ngày càng có nhu cầu bộc lộ bản thân thì nguy cơ nhiễm HIV ngày càng cao.
* Làm thế nào để giảm số người lây nhiễm HIV trong nhóm MSM?
Nhằm hướng tới mục tiêu kết thúc dịch AIDS vào năm 2030, Việt Nam đã đặt mục tiêu 95% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm của mình để từ đó người bệnh được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Trong khi các nhóm đối tượng như nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm, tỷ lệ hiện nhiễm HIV đang có xu hướng ổn định và giảm dần nhờ các biện pháp can thiệp giảm hại cũng như chương trình bao cao su, bơm kim tiêm, điều trị Methadone… nhưng nhóm MSM lại nổi lên như một "thách thức" đối với hoạt động phòng chống HIV tại Việt Nam nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng.
Hiện nay, việc xét nghiệm HIV là chiến lược toàn diện trong chiến lược lấy điều trị làm dự phòng. Nếu xét nghiệm phát hiện sớm HIV và được điều trị sớm làm cho tải lượng virus HIV ức chế thì nguy cơ lây truyền HIV cho người khác đặc biệt trong nhóm MSM sẽ giảm đi nhiều lần và nếu tải lượng virus đạt được dưới ngưỡng phát hiện (200 bản sao/ml máu) thì gần như người đó không còn nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục.
Chính vì thế, hiện nay Cần Thơ đang đẩy mạnh công tác xét nghiệm, đặc biệt nhóm MSM. Triển khai đa dạng các mô hình xét nghiệm khác nhau như xét nghiệm tại các cơ sở y tế, xét nghiệm dựa vào các tổ chức cộng đồng thông qua nhóm đồng đẳng viên và tự xét nghiệm HIV thông qua trang web tuxetnghiem.vn giúp các bạn có nguy cơ nhận test xét nghiệm tại nhà. Bên cạnh đó, để chương trình phòng chống HIV/AIDS đạt hiệu quả, chúng ta còn triển khai xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV, đặc biệt trong nhóm đang có nguy cơ cao hiện nay là nhóm MSM. Thông qua người nhiễm HIV, những tư vấn viên sẽ tuyên truyền, thuyết phục người nhiễm HIV giới thiệu những người bạn tình, bạn chích của họ đi xét nghiệm HIV giúp họ phát hiện bệnh sớm, giảm nguy cơ lây bệnh cho người khác.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ
